Իրանի և Միացյալ Նահանգների միջև բանակցությունների հինգերորդ փուլի ավարտից հետո Իրանի գլխավոր բանակցող, արտգործնախարար Աբբա Արաղչին հայտարարել է, որ «դա բանակցությունների ամենապրոֆեսիոնալ փուլերից մեկն էր»։ «Մենք անսասան ենք մեր դիրքորոշումներում։ Ամերիկյան կողմն այժմ հստակ պատկերացում ունի Իրանի դիրքորոշման վերաբերյալ»,- շեշտել է նա։               
 

Ճա­նա­պարհ, որ տա­նում է դե­պի Ա­բո­վ­յան 16

Ճա­նա­պարհ, որ տա­նում է դե­պի Ա­բո­վ­յան 16
27.09.2019 | 01:23
ՆԿԱՐ­ՉԻ ՀՐԱ­ՊԱ­ՐԱ­ԿՈՒՄ՝ ՆԿԱՐ­ՉԻ ԿՈ­ԹՈ­ՂԸ
(հան­դգ­նու­թյուն)
Ա­յո՛, իմ պատ­վար­ժան ու ար­վես­տա­սեր ըն­թեր­ցող­ներ, այ­սօր անհ­րա­ժեշտ է Ազ­նա­վու­րի, մեծ հա­յի և շան­սո­նիեի ա­նու­նը կրող հրա­պա­րա­կը վե­րան­վա­նել Նկար­չի հրա­պա­րակ։ Գրե­ցի սույ­նը և իս­կույն էլ կռա­հե­ցի, որ ա­ռա­ջարկս, թե­պետ ա­ռա­քե­լա­կան է, այ­դու­հան­դերձ, ան­հար­կի կր­քեր կբոր­բո­քի և նվաս­տիս կգա­մի ա­նար­գան­քի թու­ջե­ձույլ սյա­նը, զի տիար Շառ­լը ազ­գա­յին խոր­հր­դան­շան է, բնա­կա­նա­բար, ան­ձեռ­նմ­խե­լի ար­ժեք է։ Սա­կայն ա­ռա­ջարկս չեմ մեր­ժում, պար­զա­պես այն ձևա­փո­խում եմ, որ և՛ գորշ գայ­լը կուշտ լի­նի, և՛ ամ­լիկ գառ­նուկ­նե­րը չպա­կա­սեն։
Ազ­նա­վու­րի հրա­պա­րա­կը կազ­մա­վոր­վել է առևտրա­շահ («Երևան» հյու­րա­նոց), մշա­կու­թա­գոր­ծա­րա­րա­կան («Մոսկ­վա» կի­նո­թատ­րոն) և զուտ ար­վես­տա­յին (Հա­յաս­տա­նի նկա­րիչ­նե­րի միու­թյուն) կա­ռույց­նե­րով։ Գե­րիշ­խող է Հա­յաս­տա­նի նկա­րիչ­նե­րի միու­թյու­նը կամ նկար­չի տու­նը։ Եվ, ա­հա­վա­սիկ, են­թաա­ռա­ջարկս՝ Ազ­նա­վու­րի հրա­պա­րա­կի նկար­չի տա­նը հա­րող (այն է՝ «Երևան» հյու­րա­նո­ցից շր­ջա­դարձ­վող և մինչև ՀՆՄ հաս­նող ջրա­վա­զա­նա­մերձ տա­րած­քը) զա­տել և ան­վա­նա­կո­չել Նկար­չի հրա­պա­րակ և այն­տեղ տե­ղա­կա­յել նկար­չի խոր­հր­դան­շա­կան կո­թո­ղը։
Ե­ՌԱ­ՀԱՐԿ ՏԱ­ՃԱ­ՐՈՒՄ
(ի խո­րոց սր­տի)
Նկար­չի հրա­պա­րա­կով քայ­լենք դե­պի Նկար­չի տուն։ Մուտ­քը ի­մաս­տա­վոր­ված է ՀՆՄ ա­ռա­ջին նա­խա­գահ, ժո­ղովր­դա­կան նկա­րիչ և ազ­գա­յին գոր­ծիչ Ա­րա Միհ­րա­նի Սարգ­սյա­նի կի­սանդ­րիով, հե­ղի­նա­կը նշա­նա­վոր Նի­կո­ղա­յոս Նի­կո­ղո­սյանն է։ Աջ դի­մա­պա­տին փակց­ված է գե­ղա­քան­դակ մի հու­շա­քար՝ նվիր­ված միու­թյան կազ­մա­վոր­ման 70-ա­մյա­կին։ Հե­ղի­նա­կը շնոր­հա­շատ ստեղ­ծա­գոր­ծող Գա­գիկ Ղա­զա­րյանն է։ (Ի դեպ, տիար Ա­րան «Նե­մե­սիս» գոր­ծո­ղու­թյան մաս­նա­կից է, ազ­գա­յին ա­հա­բեկ­չու­թյան ա­մե­նաե­րի­տա­սարդ ան­դա­մը)։ Բա­ցում ենք Նկար­չի տան դու­ռը, հայ­տն­վում ենք շքեղ նա­խաս­րա­հում։ Այս­տեղ է կեր­պար­վես­տը մեզ պա­րու­րում և մղում վե­հաց­ման, ա­ռող­ջաց­ման, ներ­քին հարս­տաց­ման։ Առջևում «Շեդևր» մաս­նա­վոր պատ­կե­րաս­րահն է, դե­պի աջ՝ ցու­ցա­հան­դե­սա­յին հա­մա­լի­րը՝ ե­րեք ցու­ցաս­րահ­նե­րով։ Ցու­ցա­հան­դես­ներ են 1-ին, 2-րդ և 3-րդ հար­կե­րի ցու­ցա­հան­դե­սա­յին դահ­լիճ­նե­րում։ Ա­ռա­ջին հար­կում, դի­ցուք, հան­րա­պե­տա­կան ցու­ցա­հան­դես է՝ նվիր­ված ՀՆՄ կազ­մա­վոր­ման հեր­թա­կան հո­բե­լյա­նին։ Երկ­րորդ հար­կի դահ­լի­ճը հրա­վի­րում է թե­մա­տիկ ցու­ցադ­րու­թյան, ա­սենք, «Ա­շու­նը լեռ­նաշ­խար­հում» խո­րագ­րի ներ­քո։ Իսկ եր­րորդ հար­կի ցու­ցաս­րա­հում ե­րեք ըն­կեր ներ­կա­յա­ցել են մեզ «Թեր­լե­մե­զյա­նից մինչև Ա­բո­վյան 16» ու­շագ­րավ նկա­րա­հան­դե­սով։ Վա­յելք է, ու­րիշ ո­չինչ։
Կեր­պար­վես­տը պետք է մեր­ձե­նա ժա­մա­նա­կա­կից մար­դուն, մար­դը (ի­մա` քա­ղա­քա­ցին) պի­տի գի­տակ­ցի կեր­պար­վես­տի հզոր դերն ու նշա­նա­կու­թյու­նը իր կյան­քում, երբ հա­ճախ ան­զոր է ժա­մա­նա­կի բազ­մաբ­նույթ հե­ղե­ղում­նե­րին դեմ-հան­դի­ման կանգ­նած։ Հու­շենք, թե ինչ է ա­սել դա­րեր ա­ռաջ երևե­լի ի­մաս­տա­սեր Գրի­գոր Տաթևա­ցին. «Ար­վես­տում մենք ճա­նա­չում ենք աշ­խար­հը և ի­րա­կան կյան­քը, կա­րո­ղա­նում ենք զա­տել ճշ­մա­րի­տը ստից»։
Ա­ՊԱ­ՔԻ­ՆՈՒՄ
(հոր­դո­րա­գիր)
Գե­ղան­կա­րիչ Սե­դա Բե­քա­րյա­նը տա­րի­ներ ա­ռաջ ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դես էր բա­ցել Ֆրան­սիա­յում։ Այ­ցե­լու­նե­րից մե­կը, պատ­կա­ռազ­դու մի ֆրան­սիա­ցի, ցու­ցա­հան­դե­սում գնում է «Ծաղ­րա­ծու­ներ» շար­քից մի կտավ։ Եր­կու օր անց, վե­րայ­ցե­լե­լով, խոս­տո­վա­նում է, որ դա­դա­րել է ա­պա­քին­վել խոր ընկ­ճախ­տից, հո­գե­բույ­ժին այ­ցե­լե­լով։ ՈՒղ­ղա­կի ժա­մե­րով դի­տում է «Ծաղ­րա­ծու» նկա­րը։ Խոր ընկ­ճախ­տի մեջ էր պա­րո­նը հայ­տն­վել ան­մո­ռա­նա­լի կո­ղակ­ցու­հուն կորց­նե­լով։ Յու­րա­քան­չյուր նկա­րա­հան­դե­սում, հա­վա­տա­ցեք, ա­պա­քի­նող ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­ներ կան։ Նե­րանձ­նա­կան փոր­ձով եմ հա­մոզ­վել։ Երբ ինձ հու­զա­կան ցն­ցա­կաթ­վա­ծի է են­թար­կում այս կամ այն մշա­կույ­թի գործ­չի կքանս­տու­մը իշ­խա­նա­վո­րի ա­ռաջ, ել­քը գտ­նում, կազ­դուր­վում եմ որևէ սյուր­ռեա­լիս­տա­կան գործ ըմ­բոշխ­նե­լով։
Երբ նախ­կին օս­լա­յաօ­ձիք իշ­խա­նա­վո­րը, ո­րը լայն­քով ու եր­կայն­քով կե­ղե­քել է եր­կի­րը իշ­խա­նազ­րկ­վե­լով, վաղ լու­սա­բա­ցին հու­դա­յաժ­պիտ հա­մալ­րում է ընդ­դի­մա­դիր­նե­րի մար­տա­գուն­դը, սփոփ­վում եմ եր­գի­ծան­կա­րի և ծաղ­րա­քան­դա­կի ա­ռաջ ար­ձա­նա­նա­լով։
Նյար­դե­րը ա­պա­քի­նե­լու հրա­շա­լի «դե­ղա­մի­ջոց» են բնան­կար­նե­րը։ Յու­րա­քան­չյուր կտավ ինք­նին մի հն­գօ­րյա հան­գիստ է ծո­վա­փում, ան­տա­ռի խոր­քում թաքն­ված տնա­կում, կամ էլ հե­ռա­վոր լեռ­նե­րում։ Նկար­նե­րից ա­լե­ծուփ դուրս է սա­հում, եր­բեմն ուղ­ղա­կի հոր­դում է հանց հացն հա­նա­պա­զօր կե­նա­րար, լույ­սի նման ար­դար և ա­ռա­ջին ձյան պես գե­րիչ է­ներ­գիա։
Քա­նի որ բնան­կարն ինք­նին խոհ է, հի­շո­ղու­թյուն, կա­րոտ է և տոն է։
Այս­պի­սով, խոր­հենք, հի­շենք, կա­րո­տենք և հա­մակ­վենք տո­նով՝ նկա­րա­հան­դես­նե­րում։
ԿԱՆ­ԽԱ­ԳՈՒ­ՇԱԿ ԿԵՐ­ՊԱՐ­ՎԵՍՏ
(ա­հա­զանգ)
Եր­բեմն նկա­րի­չը կան­խա­գու­շակ է։ Ան­բա­ցատ­րե­լի նե­րըմբ­ռն­մամբ նա տես­նում է գա­լիք օ­րե­րի ար­հա­վիր­քը։ 1980-ին Կա­րեն Սմ­բա­տյա­նը վրձ­նեց Վա­րու­ժան Վար­դա­նյա­նի դի­ման­կա­րը։ Վա­րու­ժա­նը մայ­րա­քա­ղա­քի կեր­պար­վես­տա­յին այ­ցե­տոմ­սե­րից էր, տա­կա­վին ե­րի­տա­սարդ ար­դեն հան­րա­ճա­նաչ էր իր տա­ղան­դով, տես­քով և ինք­նա­մե­ծա­րան­քով։ Հաղ­թա­հա­սակ էր Վա­րու­ժա­նը, և գե­ղա­դեմ էր նա։ Սմ­բա­տյա­նը նրան պատ­կե­րեց ներ­քին և դեռ ան­հայտ տկա­րու­թյան դրոշ­մը դեմ­քին։ Վա­րու­ժանն անս­պա­սե­լի հի­վան­դա­ցավ և վախ­ճան­վեց 2011-ին, դի­ման­կա­րի ա­րա­րու­մից 31 տա­րի անց։
Վա­րու­ժա­նին ար­տա­քուստ, նաև օժտ­վա­ծու­թյամբ, նման էր գե­ղան­կա­րիչ Կա­րո Մկրտ­չյա­նը (1951-2011 թթ.), ո­րի ե­ղե­րա­կան վախ­ճա­նը հա­նե­լուկ է մինչ օրս։ 1984-ին նա պատ­կե­րել է հայ­կա­կան ա­նա­րյուն ե­ղե­րեր­գը՝ զանգ­վա­ծա­յին ար­տա­գաղ­թը ան­կախ պե­տա­կա­նու­թյան օ­րոք։ Նկարն ան­վան­ված է «Ճա­նա­պար­հին»։ Գի­շեր է։ Ըն­տա­նի­քը (երկ­րի խոր­հր­դա­նի­շը) սայ­լի վրա է նս­տեց­նում ծե­րե­րին ու մա­նուկ­նե­րին։ Հայրն ու մայ­րը ող­բեր­գո­րեն հրա­ժեշտ են տա­լիս հայ­րե­նի­քին։ Թի­կուն­քով դե­պի դի­տո­ղը, մե­կու­սի կանգ­նած է մի սե­գա­հա­սակ այր՝ սև թիկ­նո­ցը հա­գին։ Թիկ­նո­ցի ներք­նա­հատ­վա­ծը գու­նա­վոր­ված է, ձախ թևը կար­միր-ծի­րա­նի վառ գույ­ներ է լու­սար­ձա­կում, ին­չը, հա­վա­նա­բար, խոր­հր­դա­նշում է վե­րա­դար­ձի հույ­սը։
Կան­խա­գու­շակ էր Ռու­բեն Ա­րուտ­չյա­նը իր «Ան­վեր­նա­գիր» պլա­կա­տով (1987 թ.)։ Եր­կի­րը հայ­տն­վե­լու է բնա­պահ­պա­նա­կան ա­ղե­տի շե­մին, ա­հա­զան­գում է նա զուսպ, սա­կայն խիստ ար­տա­հայ­տիչ հո­րին­ված­քով։ Հայ­տն­վե­ցինք։  Առ­հա­սա­րակ յու­րա­քան­չյուր նկա­րա­հան­դե­սում կա­րող ենք հայտ­նա­բե­րել մեր վաղ­վա օր­վա, պայ­ծառ գա­լի­քի, նաև զար­թոն­քի ազ­դա­կան­չե­րը։
Մի՛ զլա­ցեք և այ­ցե­լեք Ա­բո­վյան 16, իշ­խա­նա­կա­ռա­վա­րա­կան հան­գու­ցա­յին օ­ղակ­ներն զբա­ղեց­նող այ­րեր և տիկ­նայք։
Հա­վա­տա­ցե՛ք, չեք փոշ­մա­նի։
Վս­տա՛հ ե­ղեք, որ կշա­հեք։
ՎՐ­ՁԻ­ՆԸ ՇԵ­ՓՈՐ Է, ԿՏԱ­ՎԸ՝ Ա­ՌԱ­ԳԱՍՏ
(հաղ­թար­շավ)
Երբ մթ­նում է օ­րը, վառ­վում են ցու­ցաս­րա­հի ան­տե­սա­նե­լի լապ­տեր­նե­րը։ Ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րը (նկար և քան­դակ, դե­կո­րա­տիվ-կի­րա­ռա­կան աշ­խա­տանք և գրա­ֆի­կա­կան դրսևո­րում­ներ) գույ­նով, գծով, ծա­վա­լով և լու­սաստ­վե­րով ա­ռար­կա­յա­նում են, միա­ժա­մա­նակ պա­րուր­վում ե­թե­րա­ցոլ­քա­յին ինչ-որ խոր­հր­դա­վո­րու­թյամբ։
Արևի լույ­սի ներ­քո վե­րոն­շյա­լը այլ խոր­հուրդ ու­նի, ա­ռա­վել գի­տակ­ցո­րեն է ըն­կալ­վում, սա­կայն մե­ղե­դի­նե­րը հն­չում են լու­սա­բա­ցի ցայ­տու­նու­թյամբ, մի խոս­քով՝ այլ աշ­խարհ է, զի նկա­րիչն ու քան­դա­կա­գոր­ծը ա­վան­դա­բար ա­րա­րում են ո­գեպ­նդ­ված արևի լույ­սով։
(Ի դեպ, կեր­պար­վես­տի երփ­նա­գիր արևը նրանց հետ էր ան­գամ ցուրտ ու մութ, օր­հա­սա­կան, բայց և այն­պես հե­րո­սա­կան ե­ռա­մյա­կում՝ 1991-1994 թվա­կան­նե­րին)։
Արևի լույ­սը կեր­պար­վես­տի ան­քեն «հա­վա­տաքն­նիչն է»։ Նկա­րի­չը (ան­շուշտ, նաև քան­դա­կա­գոր­ծը) նրա «զոհն» է և «հե­րո­սը»։ Զի կեր­պար­վես­տի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյու­նը ար­վես­տա­նո­ցում ըն­դա­մե­նը գնա­հա­տող մի զույգ աչք ու­նի՝ հե­ղի­նա­կը։ Հե­ղի­նակն իր աշ­խարհ-նե­րաշ­խարհ ար­վես­տա­նո­ցում միայ­նակ է իր ա­րար­ման ա­ռաջ։ Հան­դի­սա­տես­ներն են մյուս ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րը։ Նրանց քն­նա­խույզ, եր­բեմն խան­դոտ հա­յացք­նե­րի ու­ղեկ­ցու­թյամբ էլ ա­րար­չա­կան տք­նան­քը լու­սա­վոր մի օր հաս­նում է ցու­ցա­սրահ։
Եվ սկս­վում է փոր­ձու­թյու­նը, զի նկա­րա­հան­դե­սա­յին մի­ջա­վայ­րը այլ գե­ղա­գի­տա­կան պա­հանջ ու­նի, ար­վես­տա­նո­ցի և ցու­ցաս­րա­հի նե­րըմ­բռ­նում­ներն այլ են, ար­վես­տա­նո­ցում ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյու­նը նկար­չի և նրա հյուր-ար­վես­տա­սե­րի հետ խո­սում է «դու»-ով։ Ցու­ցաս­րա­հում այլ է ե­ղա­նա­կը, մերթ ար­փին է վա­նում ամ­պը, մերթ էլ մի­ջան­ցա­հո­վիկն է զե­փյուռ սփ­ռում։ Այս ու այն­տեղ խմբ­վում են գոր­ծըն­կեր-նկա­րիչ­նե­րը, ծա­նոթ-ան­ծա­նոթ ար­վես­տա­սեր­նե­րը և... հան­րա­պե­տու­թյան ղե­կա­վա­րու­թյան ու­ղերձ­նե­րը, այն է՝ բա­ժա­կա­ճա­ռա­յին թունդ (և ան­գո) նվի­րու­մով ա­փեափ ա­լե­կոծ­վող շնոր­հա­վո­րանք­նե­րը։
1991-ից, այն է՝ ան­կախ պե­տա­կա­նու­թյան հաս­տա­տու­մից ի վեր և մինչ օրս երկ­րի վե­րին ա­տյա­նները այցելում են Ա­բո­վյան 16, նախ՝ ու­շի ու­շով ունկ­նդ­րում են ցու­ցա­հան­դե­սի բաց­ման խոս­քը, այ­նու­հետև ի խո­րոց սր­տի զմայլ­վում են ցու­ցադ­րան­քով և, վեր­ջա­պես, փրկ­չա­կան խոս­տում­ներ են շռայ­լում (ո­րոնք րո­պե անց շր­ջա­հա­յա­ցո­րեն մո­ռաց­վում են) և ճե­մա­քայլ­քով հե­ռա­նում են։
Նրանք ցու­ցա­հան­դես­նե­րում ա­պա­քին­վում են, չկաս­կա­ծեք, զի գի­տակ են կյան­քի խոր­քա­յին խն­դիր­նե­րին։
Նրանք կան­խա­գու­շա­կում­նե­րին են հե­տևում, քան­զի ի­րենց ա­պա­գան ա­մենևին ա­նամպ ու բա­րե­բեր չէ։
Սա­կայն նրանք ռազ­մա­վա­րա­կան հա­մա­ռու­թյամբ մո­ռա­նում են կտավ գնել, քան­դակ ձեռք բե­րել, ին­չու չէ, գնել-ձեռք բե­րել հան­րա­պե­տա­կան նկա­րա­հան­դե­սի ողջ գե­ղա­ցոլք և ի­մաս­տա­լիցք ցու­ցադ­րան­քը։ Դե ես ո՞նց դի­մա­նամ ինձ բռ­նա­խե­ղող փոր­ձու­թյա­նը և չգո­չեմ սա­րերն ի վեր, կիր­ճերն ի վար՝ թող զրն­գուն կան­չեն ձեր ա­կանջ­նե­րը, Խոր­հր­դա­յին Հա­յաս­տա­նի կո­մու­նիստ ղե­կա­վար­ներ Գրի­գոր Հա­րու­թյու­նյան և Յա­կով Զա­րու­բյան, Ան­տոն Քո­չի­նյան և Կա­րեն Դե­միր­ճյան, զի գեր­հո­գա­տար էիք Հա­յաս­տա­նի նկա­րիչ­նե­րի միու­թյան (ի­մա՝ Ա­բո­վյան 16-ի), հայ նկա­րիչ­նե­րի, ազ­գա­յին կեր­պար­վես­տի, ի վեր­ջո՝ ազ­գա­յին պե­տա­կա­նու­թյան նկատ­մամբ։ Հա­վերժ հի­շա­տակ ձեզ։
Ի ՀԵ­ՃՈՒԿՍ ՎԵՐ­ՋԱ­ԲԱ­ՆԻ
Ազ­գա­յին կեր­պար­վեստն այժմ զար­գա­նում է ինք­նա­բավ, նկա­րի­չը նկա­րում է, քան­դա­կա­գոր­ծը քան­դա­կում է, Ա­բո­վյան 16-ում ցու­ցա­հան­դես­նե­րը հա­ջոր­դում են մե­կը մյու­սին։ Պե­տու­թյու­նը (ի­մա՝ իշ­խա­նա­կա­ռա­վա­րա­կան հա­մա­կար­գը) խո­հե­մա­բար (ազ­գա­յին կեր­պար­վես­տը ա­մեն գնով լու­սանց­քա­վո­րող ար­տա­քին վար­կա­տու­նե­րը հույժ գնա­հա­տում են 3-րդ հան­րա­պե­տու­թյու­նը ղե­կա­վա­րող հայ վար­կա­ռու­նե­րի ու­շիմ խո­հե­մու­թյու­նը) լվա­ցել է ձեռ­քերն ու հայ ար­դի կեր­պար­վես­տի ա­ռա­գաս­տա­նա­վին ծո­վե­րի փո­խա­րեն նա­վար­կու­թյան է մղել «Կա­րա­պի լճում»։
Վրեժ Ա­ՌԱ­ՔԵ­ԼՅԱՆ
Դիտվել է՝ 4486

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ